Afyon Arabacı Hukuk

Tüze (Özet) : Tüze, her şeyden önce bir düzen demektir. Fakat hukukun öngördüğü düzen, gerçekten gerçekleabat bir düzen bileğildir. Tüze, sosyete içre insanların sahi kesinlikle davrandıklarını bileğil, kesinlikle davranmaları gerektiğini gösterir. Tüze, kendisine uyulmak ve uygulanmak muhtevain vardır. Türe kıymeti zımnında, insanlar arası ilişkileri bir düzene vurunmak, içtimai yaşamın gerçekleşmesini kurmak gerek. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Tüze düzeni, doğduğu andan itibaren kişinin alınsına akseptans edilmesi ve uyulması gereken, kesinkes akıllıca kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği gibi, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle sosyete içre insanların tutum ve davranışlarının haklar kurallarına uymaması, her çağ mümkündür. “İşte haklar, insan davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir düzen, bir bütündür.” İnsan-insan, insan-doğa ilişkilerinin insanlığın şerik çıkarı ve huzuru muhtevain evrensel ilkelerle güvence şeşna alınmasıdır. Tüze, beşeriyet seviyesi muhtevain göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birmebzul kuruntu ortaya atılmıştır. Bunlar kaynağı: tanrı, dershane çıkarları, sosyete sözleşmesi, doğa ve insanlar olarak belirten fikirlerdir. Tüze Nedir Tüze, toplumun genel menfaatini veya fertlerin ve toplumun şerik iyiliğini kurmak maksadıyla konulan ve hep gücüyle desteklenen kaide, kazı ve kanunların bütünüdür. Henüz yaygın bir teşhismıyla haklar, adalete yönelmiş içtimai evetşama düzenidir. Tüze Lügat Manaı Tüze kelimesi Arapça “kazı” kökünden hasılat ve kazı kelimesinin çoğkebir olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Arapçda “kazı” kelimesinin çoğkebir “ilenme’kak”tır. Türk Lisan Kurumu’na nazaran haklar kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım güçlükleü belirleyen yasaların bütünüdür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” mealı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, hukuk mealında da kullanılır. Beceri Manaı Tüze dönemden döneme değiştiği muhtevain hala doyurucu bir teşhism strüktürlamamıştır. Kant “Tüzeçular hala hukukun teşhismını aramaktadırlar” der. Hasetmüzde en çok akseptans edilen teşhismı ise: “Belli bir zamanda belli başlı bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması talih zoruna (müeyyide) ilgilanmış kurallar bütünüdür.” Ilmî bir disiplin olarak haklar, kendi içre baş olarak ikiye ayrılır. Genel olarak hukukun kişiler arası ilişkileri bahis vadi kısmına Özel Tüze, kişiler ile talih veya devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Kamu Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Medeni Tüze, Kâr Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna ödenek Anayasa Hukuku, Ukubet Hukuku ve İdare Hukuku hep hukukunun saksılıca zir dallarıdır. Tüze Kuralları ve Özellikleri Hukuku sair toplumu düzenleyici kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik talih tarafından güvenceye alınmış ve cebri yaptırımlara sahip olmasıdır. Tüze kuralları insan davranışlarını düzenler ve bulunduğu toplumun boy bos kazalarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sayesinde müşabih nitelikteki cümle durumlarda uygulanması esenlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Tüze vadiında yaptırım hep gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek muhtevain kullanılır. Tüze düzenini esenlamayı ve korumayı amaçlayan yaptırımlar gene haklar düzeninin öngördüğü şekilde yerine getirilir. Maddi ve içsel yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken içsel yaptırımlar bu durumları kösteklemek muhtevain kullanılır. Ukubet hukukunda ölüm, hapishane ve para cezaları; kanunuesasi hukukunda siyasetten men, parti yama; vergi hukukunda vergi ve gümrüksüzçılık cezaları gibi değişkin haklar dallarında değişkin yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile ilişkin çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; dimaği bir irade olarak gören kuramlar, irade dışı olarak gören kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların birtakımlar felsefik bileğil ortaya konduğu devrin problemlerını çözmek veya politik fikirleri haklar biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali hak olan haklar, genel olarak şu şekilde teşhismlanabilir: “Tüze, adalete yönelmiş içtimai bir evetşama düzenidir.” Bu teşhismdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu yerine getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, ameliye yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak maksut, hukukun içtimai yaşamı düzenleyip insanların barış ve asayiş içre bir arada evetşamalarını esenlamaktır. 2. Ameliye Yarar (Toplumsal İhtiyaçların Katlanması) Hukukun ameliye amacını, içtimai gerçeklik belirler. Tüze bu fonksiyonu ile sosyete içre canlı insanların, birbirleri ile düşünmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruh bilimsel bir varlık olarak insanoğlunun strüktürsından kaynaklanan gereksinimlerinı alınlamaya çalışır. Tüze bu fonksiyonu ile tevellüt, izdivaç, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir haklar düzeni yaşamın baş gerçeklerini görmezden gelemez. Tüze düzeni, insanoğlunun katıksız strüktürsına ve bundan sonra mevrut ihtiyaçlarına oranlı olgunlaşmak zorundadır. Tüze önemli ölçübile, ekonomik gerçeklere bile kapalıdır; ekonomik yokluklara uymalı ve onları alınlamalıdır. 3. Türe Tüze bu fonksiyonu ile belli başlı bir organizasyon şeşna aldığı toplumsal ihtiyaçları, özü salt bir denklik düşüncesi olan hak ölçüsüne vurarak çın kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En güdük teşhismıyla hak, “bir denklik düşüncesi”dir. “Türe, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) olgunlaşmak üzere iki değişkin anlamda kullanılır. Türe gerçekte ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, erdem, fazilet mealında ferdî bir özelliği deyimler. Zat her çağ haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni katmak uğrunda geceli gündüzlü ve bileğkonumez bir çaba gösterir. İşte bu tutum ve çabayı gösteren hak, özne (süje) ile ilişkin oluşundan ötürü öznel (sübjektif) hak olarak nitelenir. Bir erdem olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir hak nosyonı vardır. Nesnel hak, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin müşahhas durumlarda gerçekleştireceği bağ biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte haklar vadiında hukuki boy bos olarak söylenti konusu olan hak bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü haklar, insanlar arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve rüşvetlanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar bütünüdür.” Maşer muhtevaindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini muhtevaeren kurallar cümleü olarak haklar, bu bileğerlendirmelerde hak ölçüsünü kullandığı ve yönetmek durumunda bulunduğuna nazaran, adaletin böylece, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Tüze normlarında hak acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Mevcut haklar ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü hak nosyonı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün haklar sistemine ve sistemlerine hükümran bulunan, nesnel ve salt bir boy bos niteliğindeki adalettir. Tüze bir sosyete düzenini muhtevaerir. Hukukun varlık nedeni bile adalettir; ister bulunan düzeni gözlemek, gerekse onu bileğkonutirmeyi meşrulaştırmak muhtevain her çağ adalete saksıvurulur. Nesnel ve kanun üstü hak hukukta alınmıza yerleşmiş haklar düzenlerinin asli örneği, olması gereken haklar mealında haklar idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile hak, bulunan haklar düzenlerinin kendisine oranlı olup olmadığı açısından bir boy bos ve yorum ölçüsü olabilir. Gene bu özelliği ile hak, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun gerçekleştirmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile olumlu ve aksi alınlıklı ilişkilerde bulunan bu üç fonksiyon denge içre olduklarında, adil bir haklar düzeninin gerçekleşmesi esenlanır. Normal olarak bütün haklar normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak haklar, hem adaleti gerçekleştirecek, hem içtimai evetşama uyacak, hem bile bu içtimai yaşamın barış içre sürebilmesi muhtevain bir düzen görünümünü esenlamaya çalışacaktır.

afyon şirket avukatı